49m²

In het Zaartpark in Breda ligt een afgebakend stuk grond van 49m² waar sinds 2016 geen gemeentelijk onderhoud plaatsvindt. Dit is het resultaat van een unieke overeenkomst tussen de gemeente Breda en kunstenaar Gerrit-Jan Smit, oprichter van 49m². Binnen deze zeven bij zeven meter mag iedereen veranderingen aanbrengen – behalve de overheid. Dit maakt 49m² een experimentele ruimte waar eigenaarschap, vrijheid, klimaat en de rol van kunst in de publieke ruimte voortdurend worden bevraagd.

Het project 49m² is opgezet door Gerrit-Jan Smit die zich binnen zijn werk richt op maatschappelijke vragen zoals autoriteit, verantwoordelijkheid, publiekelijk goed en waarde. Hoe gaan wij als mens om met onze openbare ruimte en hoeveel invloed heeft het op ons zijn? Sinds 2020 nodigt Witte Rook ieder seizoen een kunstenaar uit om de plek gedurende drie maanden te beheren en te observeren in relatie tot het eigen werk, de omgeving en de voorbijgangers. Iedere kunstenaar geeft daar op eigen wijze invulling aan, waarmee 49m² is uitgegroeid tot een plek van onderzoek, inspiratie en experiment.

Als gevolg van de overeenkomst kan er binnen deze 49 vierkante meter zonder vergunning en leges een (tijdelijke) aanpassing worden gedaan. Dat maakt dat deze hybride artist-in-residence functioneert als een mini vrijstaat die vragen oproept zoals welke rechten of plichten een rol spelen als de bestaande regelgeving niet van toepassing is.

Iedere kunstenaar heeft een unieke en persoonlijke ervaring die wordt gedeeld via publicaties op ons online platform als resultaat van de werkperiode. De vorm van de observatie varieert van video, poëzie, tekst, beeld, audio of animatie in combinatie met een artikel over het werkproces. Hiervoor wordt aan het einde van iedere residency een auteur uitgenodigd om in gesprek te gaan over de werkperiode en de ontwikkeling. Hiermee worden de thema’s van 49m² toegankelijker voor een breder publiek en biedt een extra laag van reflectie.

In 2025 verwelkomt Witte Rook de kunstenaars Roeland Rooijakkers, Rick Abelen, Maud van den Beuken en Anoek Mensink die ieder gedurende een seizoen de 49m² in het Zaartpark zullen observeren, bevragen of transformeren.

Roeland Rooijakkers – Winter 2025
Roeland verzamelt, bestudeert en transformeert natuurlijke materialen uit de lokale omgeving. Van takken en bladeren tot klei en stenen, zijn werk richt zich op de tijdloze aanwezigheid van deze elementen en hun connectie met de oorsprong van de aarde. Hij verkent de relatie tussen mens en niet-menselijke entiteiten en onderzoekt hoe hun aanwezigheid zichtbaar kan worden gemaakt. Hoe zal de winterse atmosfeer van 49m² deze dialoog beïnvloeden?

Rick Abelen – Lente 2025
Architect/kunstenaar Rick Abelen onderzoekt tijdens zijn residency het thema vrijheid in een tijd van wooncrisis. Wat hebben we écht nodig om goed samen te leven? En hoe kunnen kleine ruimtes grote ideeën voortbrengen? Terwijl de lente ontwaakt, gaat Rick op zoek naar antwoorden.

Maud van den Beuken – Zomer 2025
Maud onderzoekt hoe wij de aarde waarnemen in relatie tot ons eigen lichaam. Als een veldwerker meet, scant en definieert ze de ruimte om grip te krijgen op de wereld onder onze voeten en de lucht boven ons hoofd. Tijdens haar residentie op 49m² zal ze de fysieke en conceptuele grenzen van de plek verkennen. Hoe verandert onze perceptie van een afgebakend stuk land door tijd, beweging en observatie?

Anoek Mensink – Herfst 2025
Anoek Mensink werkt met sociale en landschappelijke thema’s, waarbij de relatie tussen mens en omgeving centraal staat. Haar projecten ontstaan vanuit een diepgaande observatie en interactie met de plek. Hoe zullen de veranderende herfstkleuren en de wisselende bezoekers haar onderzoek binnen 49m² beïnvloeden?